Trong không gian linh thiêng của các đền phủ và chùa chiền, Ban Sơn Trang luôn là nơi thu hút sự tôn kính và cầu nguyện của quý gia chủ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về Ban Sơn Trang. Điều này dẫn đến việc nhiều người thường chuẩn bị không đầy đủ khi đến lễ chùa.
Mỗi nghi lễ tại Ban Sơn Trang mang trong mình một ý nghĩa sâu sắc và quan trọng, và để hiểu rõ hơn về điều này, cần tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi thực hiện các nghi thức tôn kính. Để có thể giải đáp những thắc mắc về Ban Sơn Trang, hãy cùng Phúc Lâm tìm hiểu thông qua bài viết này.
Tìm hiểu chung về Ban Sơn Trang
Ban Sơn Trang, hay còn được biết đến với tên gọi khác là Cung Sơn Trang hoặc Động Sơn Trang, là một trong những tín ngưỡng thờ cúng có từ thời cổ xưa của người Việt, hình thành từ khoảng 2000 năm trước, trong thời kỳ Âu Lạc. Ngày nay, việc thờ cúng Ban Sơn Trang thường được kết hợp với tín ngưỡng thờ Tứ Phủ.
Nguyên nhân cho việc kết hợp này có thể được giải thích như sau:
Khi Mẫu Liễu Hạnh xuất hiện, triều đình nhà Lê đã ban phong danh hiệu “Lê Mại Đại Vương” cho Chúa Sơn Trang. Từ đó, Chúa Sơn Trang được coi là Mẫu Thượng Ngàn, đứng ở vị trí thứ hai trong Tam Tòa Thánh Mẫu. Do đó, tín ngưỡng thờ Tứ Phủ được xem là sự kết hợp hài hòa giữa tục thờ Mẫu Liễu Hạnh và tục thờ Sơn Trang.
Ban Sơn Trang thờ ai?
Ban Sơn Trang thường được thờ cúng ba vị thần linh quan trọng, được gọi là Tam Tòa Sơn Trang, bao gồm:
- Đệ Nhất Sơn Trang: Thanh Sơn Đại Vương Bạch Anh Quản Trưởng Sơn Lâm Công chúa, được phong làm Chúa Sơn Trang và đại diện cho vị thần linh cao quý nhất trong ba vị.
- Đệ Nhị Sơn Trang: Diệu Tín Thiền Sư La Bình Công chúa, một vị thần linh có tên gọi khác là Diệu Tín Thiền Sư, được tôn vinh và thờ cúng như một trong ba vị quan trọng tại Cung Sơn Trang.
- Đệ Tam Sơn Trang: Diệu Nghĩa Thiền Sư Quế Hoa Công chúa, cũng là một trong ba vị thần linh được thờ cúng tại các Cung Sơn Trang.
Ba vị thần linh này, còn được biết đến với tên gọi chung là Tam Tòa Sơn Trang, được xem như hiện thân của Mẫu Thượng Ngàn hoặc Lâm Cung Thánh Mẫu. Chính họ cai quản và bảo vệ Tam Thập Lục Động, Thập Nhị Tiên Nàng và Bát Bộ Sơn Trang, tạo nên một hệ thống thần linh phong phú và linh thiêng trong tín ngưỡng của người Việt.
Danh sách 12 cô Sơn Trang
Dưới đây là danh sách 12 Cô Sơn Trang được tôn vinh trong tín ngưỡng dân gian:
- Cô Cả Núi Dùm
- Cô Đôi Bắc Lệ
- Cô Bơ Thượng Ngàn
- Cô Tư Ỷ La
- Cô Năm Đồng Tiền
- Cô Sáu Đồi Ngang
- Cô Bảy Thượng Ngàn
- Cô Tám Thượng Ngàn
- Cô Chín Thượng Ngàn
- Cô Mười Suối Ngang
- Cô Mười Một Đồng Nhân
- Cô Mười Hai Thượng Ngàn
Các Cô Sơn Trang được tôn vinh như những vị thần linh bảo vệ và che chở cho vùng đất Sơn Trang, đồng thời mang lại may mắn và bình an cho những người tôn kính và cầu nguyện đến họ.
Văn khấn Ban Sơn Trang
Dưới đây là văn khấn ban Sơn Trang mà Phúc Lâm sưu tầm:
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức chúa Thương Ngàn đỉnh thương cao sơn triều mường Sơn tinh công chúa Lê Mại Đại Vương ngọc điện hạ.
Con kính lạy Đức Thượng Ngàn chúa tể Mị Nương Quế Hoa công chúa tối tú tối linh, cai quản ba mươi sáu cửa rừng mười hai cửa bể.
Con kính lạy chư Tiên, chư Thánh chư Thần, Bát bộ Sơn trang, thập nhị Tiên Nàng, Thánh cô Thánh cậu, Ngũ hổ Bạch xà Đại tướng.
Hương tử con là…………………….
Ngụ tại………………………..
Nhân tiết…………… Chúng con thân đến phủ chúa trên ngàn, đốt nén tâm hương kính dâng lễ vật, một dạ chí thành, chắp tay khấn nguyện. Cúi xin lượng cả bao dung, thể đức hiếu sinh, phù hộ độ trì cho chúng con cùng cả gia quyến chín tháng đông, ba tháng hè được sức khỏe dồi dào, phúc thọ khang ninh, lộc tài vượng tiến, công việc hanh thông, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám, phù hộ độ trì. Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật!
Lễ vật và văn khấn tại Ban Sơn Trang thường được thiết kế tương đối đơn giản, nhưng điều quan trọng là phải thể hiện lòng thành và sự kính trọng của người tín đồ. Điều này thể hiện sự tôn trọng và sự kính trọng của người tín đồ đối với các vị thần linh này.
Trong nghi lễ và tín ngưỡng dân gian của người Việt, Ban Sơn Trang đóng vai trò quan trọng, mang lại niềm tin và sự kính trọng đối với Tam Tòa Sơn và 12 Cô Sơn Trang. Lễ vật và văn khấn là cách thể hiện lòng thành và sự kính trọng của người tín đồ đối với thần linh. Việc tìm hiểu về Ban Sơn Trang sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về văn hóa tín ngưỡng của dân tộc, cũng là cơ hội để tôn vinh và gìn giữ những giá trị tâm linh truyền thống của đất nước.
