Sự khác nhau giữa tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng và tủ lạnh dân dụng

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Bộ Y tế Việt Nam đều quy định tất cả vắc xin tại phòng tiêm phải được bảo quản trong tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng, tuân thủ theo các hướng dẫn nghiêm ngặt. Vậy sự khác nhau giữa tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng và tủ lạnh thông thường là gì? Bảo quản vắc xin trong tủ lạnh thông thường, tủ lạnh dân dụng, hoặc chứa vắc xin chung tủ lạnh với các đồ vật/đồ ăn khác ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng và tính an toàn của vắc xin?

Vắc xin là chế phẩm sinh học vô cùng nhạy cảm với các điều kiện môi trường như ánh sáng, độ ẩm và đặc biệt là nhiệt độ. Khi không được bảo quản trong phạm vi nhiệt độ mà nhà sản xuất khuyến nghị, hiệu lực có thể suy giảm hoặc mất hoàn toàn, thậm chí có thể biến chất gây mất an toàn, ảnh hưởng tiêu cực không chỉ đến sức khỏe người tiêm mà còn có thể đe dọa đến tính mạng.

Phần lớn các vắc xin được yêu cầu bảo quản ở nhiệt độ dao động cố định từ 2 - 8 độ C, tuy nhiên có những loại vắc xin cần được bảo quản đặc biệt âm sâu ở âm 70 độ, âm 40 độ… Dây chuyền bảo quản lạnh - Cold chain là chuỗi thiết bị, quy trình quan trọng đảm bảo được các tiêu chí vận chuyển, bảo quản loại sản phẩm đặc biệt nhạy cảm này.

Vắc xin chỉ đảm bảo an toàn cho người sử dụng khi vắc xin đó được bảo quản với các tiêu chuẩn khắt khe nhằm đảm bảo chất lượng tuyệt đối, giúp phòng tránh nguy cơ phản ứng sau tiêm và có tác dụng phòng bệnh cho người tiêm trước các loại virus, vi khuẩn.

Tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng và tủ lạnh dân dụng khác nhau như thế nào?

Dưới đây là bảng so sánh chi tiết về tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng và tủ lạnh thông thường, giải thích cho thắc mắc tại sao không được bảo quản vắc xin trong tủ lạnh thông thường:

Tiêu chí Tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng Tủ lạnh dân dụng Định nghĩa Tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng là thiết bị được thiết kế đặc biệt nhằm đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt cần thiết cho việc bảo quản vắc xin.

Tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng đảm bảo kiểm soát và duy trì nhiệt độ bảo quản vắc xin chính xác từ 2°C đến 8°C, được cấp lạnh theo chiều từ trên xuống hoặc tử dưới lên. Được trang bị các hệ thống giám sát cung cấp dữ liệu theo thời gian thực về nhiệt độ, trang bị hệ thống báo động để cảnh báo nhân viên y tế về bất kỳ sự sai lệch nhiệt độ nào.

Các trang thiết bị kiểm soát và cảnh báo nhiệt độ này là rất quan trọng, vì các sự cố nhiệt độ nếu không kịp thời xử lý và khắc phục có thể làm ảnh hưởng đến hiệu lực của vắc xin.

Tủ lạnh thông thường là thiết bị gia dụng quen thuộc mà chúng ta thường thấy trong các hộ gia đình, chủ yếu được thiết kế để bảo quản thực phẩm.

Tủ lạnh thông thường thường chỉ cung cấp nhiệt độ bảo quản từ 1°C đến 5°C cho ngăn lạnh và khoảng -18°C cho ngăn đông. Mặc dù phù hợp để làm lạnh nói chung, nhưng cơ chế kiểm soát nhiệt độ của tủ lạnh thông thường không đủ chính xác để đáp ứng yêu cầu khắc nghiệt của việc bảo quản vắc xin.

Các tủ lạnh thông thường thường không có hệ thống giám sát nhiệt độ bảo quản vắc xin theo tiêu chuẩn. Điều này khiến vắc xin có thể không được bảo quản đúng yêu cầu, nhiệt độ không được kiểm soát chặt chẽ từ 2-8 độ C, vắc xin có thể được sắp xếp bảo quản chung với các loại thực phẩm khác, dễ khiến vắc xin hư hỏng, biến chất và gây tai biến cho người sử dụng.

Hình ảnh minh họa Khả năng kiểm soát nhiệt độ Tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng tại VNVC được thiết kế với công nghệ kiểm soát nhiệt độ tiên tiến nhằm duy trì một khoảng nhiệt độ từ 2°C đến 8°C. Hệ thống làm lạnh chuyên dụng giúp đưa nhiệt độ bảo quản về mức tiêu chuẩn ngay sau khi mở tủ lấy vắc xin, hạn chế tối đa sự biến thiên nhiệt độ khi tiếp xúc với môi trường bên ngoài.

Tủ lạnh chuyên dụng bảo quản vắc xin tại VNVC có hệ thống thiết bị giám sát vắc xin liên tục 24/24 và 24/7 cùng hệ thống cấp phát điện dự phòng độc lập với điện lưới quốc gia. Mỗi cuối ngày, tất cả các vắc xin từ tủ lạnh sẽ được vận chuyển về kho lạnh để bảo quản trong điều kiện tối ưu, vì vậy luôn đảm bảo vắc xin kiểm soát nhiệt độ trong yêu cầu khắt khe và an toàn tuyệt đối.

Tủ lạnh thông thường thường không giữ được nhiệt độ ổn định, mức độ biến thiên nhiệt lớn, sự cân bằng nhiệt không diễn ra ngay lập tức mà sau một khoảng thời gian nhất định từ khi mở cửa tủ lạnh. Tần suất mở tủ càng cao, mức độ biến thiên nhiệt bên trong tủ càng lớn. Bên cạnh đó, tủ lạnh gia đình thường có cơ chế làm đá tự động, điều này có thể tạo ra những cú sốc nhiệt độ không mong muốn, làm giảm hiệu lực của vắc xin. Tính linh hoạt Tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng thường được trang bị hệ thống cảnh báo và ghi chép nhiệt độ tự động, giúp người sử dụng dễ dàng theo dõi và kiểm soát tình trạng bảo quản của vắc xin. Hệ thống cảnh báo này sẽ ngay lập tức thông báo khi nhiệt độ bên trong tủ vượt ngưỡng an toàn, giúp ngăn chặn nguy cơ chất lượng của vắc xin bị ảnh hưởng.

Tủ bảo quản chuyên dụng tại VNVC được thiết kế với công suất, mật độ, đảm bảo việc đồng nhất nhiệt độ 2-8 độ C ở tất cả vị trí đồng thời luôn có datalog kiểm soát nhiệt độ realtime, cho phép điều dưỡng tại phòng tiêm theo dõi nhiệt độ bảo quản vắc xin trong thời gian sử dụng.

Tủ lạnh thông thường, mặc dù một số loại được trang bị công nghệ mới với bộ điều chỉnh nhiệt độ nhưng đòi hỏi phải thực hiện thủ công, những tủ lạnh cao cấp hơn sở hữu bộ điều chỉnh nhiệt độ tự động nhưng không nhạy, khả năng ứng biến nhiệt độ theo thời gian thực kém linh hoạt.

Tủ lạnh thông thường phụ thuộc nhiệt độ vào nhiều yếu tố như thời gian đóng mở liên tục, nguồn điện, mật độ hàng hoá bên trong, điều này không đảm bảo được hiệu quả sử dụng của vắc xin.

Mức độ chuyên dụng Tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng được xây dựng với mục đích duy nhất là tập trung vào mục tiêu bảo quản vắc xin. Vì vậy, tủ bảo quản vắc xin thường được sản xuất với các tiêu chuẩn tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của các cơ quan y tế quốc tế như WHO, giúp đảm bảo chất lượng và độ an toàn tối ưu trong việc bảo quản vắc xin.

Tủ lạnh bảo quản vắc xin chuyên dụng tại VNVC có hệ thống bảo quản nhiệt độ đồng bộ nhiệt kế tự ghi và camera giám sát ở mức cao nhất.

Tủ lạnh thông thường không được thiết kế chuyên biệt cho việc bảo quản vắc xin mà sử dụng để bảo quản thực phẩm, nên không phải tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Khả năng ứng phó trước sự cố nguồn điện Tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng thường được trang bị hệ thống làm lạnh dự phòng cùng các nguồn điện dự trù khác để tiếp tục duy trì tính toàn vẹn của vắc xin ngay cả khi xảy ra sự cố mất điện. Vật liệu cách nhiệt sử dụng trong tủ bảo quản chuyên dụng cũng được thiết kế với mục đích cung cấp khả năng chống lại sự dao động nhiệt độ từ bên ngoài, giữ sự ổn định về nhiệt độ bên trong tủ cho đến khi có điện trở lại.

Tất cả tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng tại VNVC được trang bị từ 2 nguồn điện dự phòng ngoài điện lưới quốc gia, gồm máy phát điện công suất lớn và sẵn sàng phương án điều động xe phát điện di động trong các trường hợp cần thiết, với thời gian cấp điện dự trữ đến 72 giờ.

Tủ lạnh thông thường hoạt động phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn điện hộ gia đình được cung cấp từ lưới điện quốc gia. Trong các trường hợp mất điện đột xuất sẽ không có nguồn điện dự phòng để tiếp điện, giúp tủ lạnh tiếp tục hoạt động. Điều này có thể khiến nhiệt độ bảo quản trong tủ tăng lên, vượt ngưỡng 8°C, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu lực của vắc xin. Tính đồng nhất nhiệt độ trong phạm vi bảo quản Tủ bảo quản chuyên dụng có hệ thống lưu thông không khí đều khắp, đảm bảo làm lạnh đồng đều trong không gian lưu trữ do thiết kế các kệ, khay bên trong tủ được cấu thành từ các thanh kim loại nhỏ, đủ để cố định các hộp vắc xin, gia tăng sự lưu thông nhiệt bên trong tủ và gia tăng tiết diện tiếp xúc với nhiệt của các hộp vắc xin.

Tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng cũng được trang thiết kế với nhiều vùng nhiệt độ, giúp tỏa nhiệt đều, đảm bảo mọi ngóc ngách trong tủ đều đồng nhất với nhau về yếu tố nhiệt độ.

Các kệ và ngăn bên trong của tủ lạnh thông thường không được thiết kế để hỗ trợ các thực hành bảo quản vắc xin tối ưu. Chẳng hạn như các kệ và ngăn tủ đều được làm liền khối, ảnh hưởng đến sự lưu thông luồng nhiệt bên trong tủ. Đồng thời, tủ lạnh thông thường thường chỉ có 1 nguồn phát nhiệt, khiến nhiệt độ bên trong tủ lạnh tại mỗi vị trí khác nhau sẽ giao động khác nhau, tủ lạnh không thể cung cấp chuỗi lạnh liên tục, không bị gián đoạn cần thiết cho việc duy trì hiệu lực của vắc xin, đặc biệt trong các cơ sở y tế nơi việc mở cửa thường xuyên và phải tiếp cận dễ dàng.

Có thể thấy, mặc dù cùng chức năng làm lạnh nhưng tủ lạnh thông thường không thể đáp ứng nhu cầu lưu trữ vắc xin trong bất kỳ tình huống nào. Để đảm bảo tính hiệu quả và an toàn tối đa cho các loại vắc xin, việc sử dụng tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng là điều hoàn toàn cần thiết. Việc lựa chọn thiết bị bảo quản phù hợp không chỉ đảm bảo sự ổn định của nhiệt độ mà còn bảo vệ sức khỏe cộng đồng bằng thông qua việc hiệu lực của vắc xin được duy trì.

⇒ Xem thêm: Quy trình bảo quản vắc xin: Những yêu cầu đặc biệt quan trọng.

Cách sắp xếp vắc xin trong tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng

Để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng, không chỉ đòi hỏi sự cẩn trọng mà toàn hệ thống tiêm chủng VNVC còn yêu cầu tất cả nhân viên y tế tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc cơ bản trong quá trình sử dụng. Một số nguyên tắc chính bao gồm:

Sắp xếp vắc xin theo chiều cấp lạnh của tủ. Đối với các tủ lạnh có chiều cấp lạnh từ trên xuống, những loại vắc xin nhạy cảm hơn không nên để ở ngăn trên và ngược lại, đối với tủ có chiều cấp lạnh từ dưới lên, vắc xin nhạy cảm cần tránh xa ngăn cấp lạnh dưới. Điều này giúp duy trì nhiệt độ ổn định và phù hợp cho từng loại vắc xin.

Vắc xin cũng phải được xếp cách vách tủ lạnh từ 5 - 7 cm và cách hầm cấp lạnh một khoảng cách phù hợp theo yêu cầu của từng loại vắc xin. Điều này giúp tránh sự tiếp xúc trực tiếp với các bề mặt lạnh gây ra hiện tượng đóng băng hoặc quá lạnh, làm hư hỏng vắc xin.

Tuyệt đối giữ vắc xin nguyên hộp, không tháo vỏ khi bảo quản trong tủ lạnh để bảo vệ vắc xin khỏi các yếu tố môi trường có thể làm giảm hiệu lực. Ngoài ra, vắc xin cần được sắp xếp vào các khay đựng chuyên dụng. Những khay này được thiết kế với các khe hở đủ rộng và mật độ thích hợp để đảm bảo luồng khí lạnh lưu thông đều đặn trong tủ, giữ cho nhiệt độ ở mọi điểm đồng nhất. Trong một khay, vắc xin được sắp xếp theo thứ tự của hạn sử dụng, vắc xin có hạn ngắn sẽ được đặt ở phía trước để đảm bảo dùng trước nhằm tránh lãng phí. Mỗi khay chỉ chứa một loại vắc xin và được dán nhãn hiệu tên rõ ràng để điều dưỡng dễ dàng nhận biết và sắp xếp theo quy định. Điều này giúp giảm nguy cơ nhầm lẫn và đảm bảo quy trình tiêm chủng diễn ra hiệu quả, an toàn.

VNVC cam kết bảo quản vắc xin trong tủ lạnh chuyên dụng, có hệ thống kho bảo quản vắc xin theo tiêu chuẩn quốc tế và hệ thống xe lạnh điều chuyển, phân phối vắc xin chủ động

VNVC là Hệ thống Trung tâm tiêm chủng vắc xin cho trẻ em và người lớn An toàn - Uy tín - Chất lượng số 1 Việt Nam, là đơn vị tiên phong và duy nhất tại Việt Nam đầu tư lớn xây dựng hệ thống dây chuyền lạnh (Cold Chain) và hệ thống kho lạnh, xe lạnh, tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng GSP (Good Storage Practices - Thực hành bảo quản thuốc tốt) đạt tiêu chuẩn Quốc tế, hệ thống phân phối đạt chuẩn GDP (Good Distribution Practices - thực hành tốt phân phối thuốc, nguyên liệu làm thuốc) cùng đội ngũ nhân sự quản lý chất lượng được đào tạo bài bản nhằm đảm bảo tất cả vắc xin được bảo quản trong cùng điều kiện nhiệt độ tiêu chuẩn theo yêu cầu từ 2 - 8 độ C của nhà sản xuất từ điểm lưu kho, trên đường vận chuyển và tại điểm tiêm chủng.

Toàn bộ hệ thống kho lạnh tại VNVC được trang bị thiết bị làm lạnh tiên tiến nhất hiện nay với công suất, mật độ, thiết kế tiêu chuẩn, đảm bảo việc đồng nhất nhiệt độ ở tất cả vị trí, được thẩm định, hiệu chuẩn trước khi đưa vào sử dụng và tái hiệu chuẩn, thẩm định định kỳ hoặc khi có sự thay đổi, sửa chữa. Mỗi kho lạnh đều có hệ thống giám sát nhiệt độ tự động 24/24, thiết kế cảnh báo 3 lớp tại chỗ và cảnh báo từ xa. Dữ liệu bảo quản vắc xin được kiểm tra, truy xuất và lưu trữ hàng ngày, đảm bảo vắc xin được bảo quản trong khung nhiệt độ theo quy định nghiêm ngặt của nhà sản xuất.

Khác với nhiều đơn vị tiêm chủng khác đang sử dụng tủ lạnh thông thường, tất cả các phòng tiêm của Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đều được trang bị tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng với hệ thống giám sát nhiệt độ đồng bộ, bao gồm cả hệ thống giám sát diễn biến nhiệt độ của vắc xin 24/7, nhiệt kế tự ghi, camera giám sát, nhiệt độ hiển thị của tủ và thiết bị kiểm tra độ đông băng Freeze-tag. Tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng tại mỗi phòng tiêm của VNVC được trang bị ít nhất 3 nguồn điện, trong đó có 1 nguồn điện dự phòng tách biệt với lưới điện quốc gia và sẵn sàng phương án điều động xe phát điện di động, nhằm duy trì điều kiện bảo quản tối ưu kể cả khi xảy ra mất điện đột ngột.

Đặc biệt, vắc xin chưa sử dụng tại các tủ bảo quản chuyên dụng trong phòng tiêm sẽ được VNVC thu hồi về các kho lạnh GSP ở từng trung tâm mỗi cuối ngày mà không bảo quản ở phòng tiêm cho đến ngày hôm sau, giúp giám sát và bảo quản vắc xin ở mức độ an toàn cao hơn. Nhờ đó, 100% vắc xin được sử dụng tại các phòng tiêm của VNVC đều đảm bảo chất lượng cao và an toàn tối ưu. Các vắc xin không đủ điều kiện sử dụng hoặc đã hết hạn sẽ được chuyển đến khu biệt trữ trong kho lạnh và xử lý theo đúng quy trình của VNVC và hướng dẫn của Bộ Y tế.

Bên cạnh đó, VNVC còn sử dụng thùng lạnh chuyên dụng để vận chuyển vắc xin từ kho trung tâm đến các phòng tiêm trong khoảng thời gian quy định. Điều này giúp hạn chế tối đa nguy cơ thùng lạnh tiếp xúc với điều kiện môi trường bên ngoài, đảm bảo chất lượng vắc xin luôn nguyên vẹn. Nhiệt độ bảo quản vắc xin luôn được ghi chép và đối soát cẩn thận tại thời điểm giao nhận.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin, đăng ký gói vắc xin hoặc tham gia các chương trình ưu đãi, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC - Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;

Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.