Thóp trẻ phập phồng: Khi nào là bất thường?

1. Đặc điểm thóp trẻ sơ sinh?

Trước khi trẻ sinh ra, trên đầu trẻ có đến 6 thóp: 1 thóp trước, 1 thóp sau, 2 thóp xương nằm ngay vùng thái dương và 2 thóp chẩm nằm ở góc sau tai trẻ. Tuy nhiên, 4 thóp nhỏ ở thái dương và xương chẩm rất nhỏ và chúng sẽ đóng lại trước khi trẻ được sinh ra. Khi trẻ mới sinh ra, trên đầu trẻ có 2 thóp: Thóp trước và thóp sau.

• Về mặt cấu trúc và chức năng

Thóp trẻ sơ sinh có cấu trúc màng sợi để gắn kết xương đầu lại với nhau, là đường nối đàn hồi giữa các xương hộp sọ. Chính nhờ những lớp màng sợi này nên đầu bé dễ thay đổi kích thước và hình dạng phù hợp với đường âm đạo của mẹ để giúp việc 'chui' ra ngoài của trẻ được thuận lợi hơn.

Mặt khác, khi trẻ lọt lòng, thóp còn đóng vai trò như một ‘lớp đệm’ để bảo vệ não trẻ khỏi những chấn động từ bên ngoài khi trẻ ngã.

• Kích thước thóp trẻ sơ sinh

Thóp sau trẻ sơ sinh: Khi trẻ vừa mới sinh ra thóp sau của trẻ có kích thước trung bình khoảng 0,5cm và thường đóng lại khi bé được 2 -3 tháng tuổi.

Thóp trước trẻ sơ sinh: Kích thước phần thóp phía trước thường thay đổi rất nhanh và rất nhiều. Khi mới sinh ra thóp trước trẻ sơ sinh có kích thước trung bình khoảng 2,1cm, nhưng có thể thay đổi từ 0,6 - 3,6cm tùy từng bé.

Trong những tháng đầu tiên, thóp trước của bé có thể thay đổi và thời gian đóng thóp cũng không theo một thời gian cố định, phần lớn thóp trẻ sơ sinh sẽ đóng khi bé được 14 - 15, cho phép đến 18 tháng tuổi.

Thóp phập phồng theo nhịp đập của mạch máu, khi trẻ ăn, ngủ bình thường, đó là hiện tượng hoàn toàn bình thường của trẻ.

2. Thóp trẻ phập phồng: Khi nào là bất thường?

Thóp trẻ sơ sinh sẽ thay đổi liên tục cho đến khi nó hoàn thiện. Khi trẻ bình thường các mẹ nên sờ thóp con để biết đặc điểm của thóp con mình, bình thường thóp trẻ có thể phẳng, hơi trũng hoặc hơi đầy hơn một chút. Nếu trong quá trình chăm sóc trẻ, mẹ thấy thóp trẻ có những sự thay đổi bất thường giống như dưới đây thì mẹ cần hết sức lưu ý.

• Thóp trẻ sơ sinh bị phồng

Nếu mẹ thấy thóp trẻ sơ sinh phồng lên, bỏ bú, bé hay khóc bất thường, kèm theo sốt hoặc không, nôn mạnh, co giật, da xanh thì mẹ nên đưa bé tới bệnh viện ngay, vì bé có thể bị viêm não, viêm màng não, xuất huyết não-màng não hay một số bệnh lý khác gây tăng áp lực trong não.

• Thóp trẻ sơ sinh bị trũng

Đối với những bé có thóp trũng thì phần nhiều là do bé bị mất nước cấp tính do tiêu chảy thời gian dài, nôn, sốt cao, ra mồ hôi nhiều, trẻ ăn kém trong thời gian dài... Bên cạnh đó, bé cũng có thể bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng, sút cân nhanh chóng do không hấp thu đầy đủ canxi, vitamin cần thiết cho cơ thể.

• Thóp trẻ sơ sinh quá rộng

Trường hợp này thường xảy ra ở bé mới sinh và gặp nhiều hơn ở những bé bị còi xương. Thóp trẻ sơ sinh quá rộng sẽ tác động không tốt đến não bộ của trẻ, không bảo vệ não bộ bên trong.

• Thóp trẻ sơ sinh quá nhỏ

Nếu thóp trẻ quá nhỏ sẽ khiến đầu trẻ bị dị tật do bị thu hẹp chỏm đầu, ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ của bé sau này.

• Thóp trẻ sơ sinh đóng sớm

Thóp trẻ sơ sinh đóng sớm có thể do nhiều lý do như: bẩm sinh, não hoặc xương đầu cốt hóa sớm hoặc mẹ bị phơi nhiễm tia X-quang trong thời gian dài và hậu quả của việc này là làm cản trở não phát triển và giảm trí tuệ của trẻ.

• Thóp đóng muộn

Thóp trẻ đóng muộn chứng tỏ khả năng xương chậm cốt hóa cho chức năng của tuyến giáp kém hoặc thiếu vitamin D trong trẻ bị còi xương, suy dinh dưỡng, thậm chí do não to lên bất thường.

Với những trường hợp bé sau 2 tuổi nhưng vẫn còn thóp phía trước thì cha mẹ nên đưa bé đi thăm khám để bác sĩ kiểm tra và đánh giá cụ thể.

3. Chăm sóc thóp trẻ sơ sinh như thế nào?

Nhiều cha mẹ thường bảo vệ thóp trẻ sơ sinh bằng cách cho bé đội mũ che thóp trong vài ngày đầu sau sinh hoặc khi thời tiết trở lạnh thì đây là một việc làm rất tốt để giúp giữ thân nhiệt cho trẻ.

Tuy nhiên, việc đội mũ thóp trẻ sơ sinh sẽ không liên quan trực tiếp đến việc bảo vệ thóp và giữ ấm cho não. Bởi trong khung xương đầu, não của trẻ luôn được ‘ủ’ bằng một loại dịch đặc biệt, gọi là dịch não tủy để giúp não được giữ cân bằng nhiệt độ và bảo vệ não khi có chấn thương.

Do đó, cách chăm sóc và bảo vệ thóp trẻ sơ sinh tốt chính là:

• Mẹ có thể dùng dầu để giữ ấm
• Đưa trẻ đi thăm khám bác sĩ để bổ vitamin D và canxi khi cần thiết
• Phòng chống còi xương bằng cách cho trẻ đi tắm nắng vào buổi sáng. Không tắm nắng vào thời gian từ 10 giờ đến 2 giờ chiều vì sẽ gây hại làn da trẻ
• Không cho trẻ ăn dặm quá sớm, khi trẻ đến tuổi ăn dặm nên cho trẻ ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng
• Chú ý không để vật nhọn chạm vào thóp trẻ
• Giữ vệ sinh sạch sẽ: Tắm, gội đầu bằng khăn mềm, xoa nhẹ nhàng, không chạm mạnh vào thóp, song cũng không nên quá kiêng (không dám gội vào vùng thóp) dễ gây viêm da

Tóm lại, thóp trẻ sơ sinh là một bộ phận của cơ thể, thóp có chức năng rất quan trọng đặc biệt trong những tháng đầu đời của trẻ. Hàng ngày chăm sóc trẻ nếu quan sát thấy thóp trẻ có những bất thường như trên thì mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để được thăm khám cụ thể.

XEM THÊM

• Thóp phồng ở trẻ sơ sinh: Những điều cần biết
• Thóp trẻ sơ sinh
• Khi nào thóp trẻ sẽ đầy?